Cezbe Ne Demektir? – Seyr-i Sülük Ne Demektir?

Seyr-i Sülük ne demektir?

Seyr; tarikat kurallarının tatbiki neticesi manevî yükselme demektir. Sülük: Yola gitmek, salik de yolcu demektir. Seyr-i Sülük; Allah-u Zülcelal’e ulaşmaya (vusul) kabiliyet kazanmak için güzel ahlak sahibi olmaya çalışmaktan ibarettir. Başka bir deyimle; gerçek bir mürşide bey’at ederek tasavvuf ilminin konusu olan zikir, ihlas, muhabbet ve benzeri şeyleri yaşayıp tatbik etmek ve o mürşidin eğitimine tabi olmaktır.

Cezbe nedir? Tasavvuf ehli bazı kimselerin vecd haline gelerek kendilerinden geçmektedirler. Bu şer’an caiz midir?

Cezbe, Allah-u Zülcelal tarafından kuluna bir ikramdır.

İmam Ahmed bin Hanbel’in Müsnedi’nde, Hz. Ali radıyallahu anh’dan rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Hz. Ali’ye: “Sen bendensin.” Hz. Cafer’e: “Senin ahlakın ve yaratılışın benim ahlakım ve yaradılışım gibi.” Hz. Zeyde de: “Sen benim azadlığım (azad olmuş kölemsin) “ demiştir. Bu şekilde söylemesi üzerine, vecde (cezbeye) gelip, tek ayak üzerinde dolaşmaya başlamışlardır. Bu sahabilerin Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem huzurunda böyle bir harekette bulunmaları mümkün değildir. Fakat takatlerini aştığı için kalkıp semaya başlamışlardır.

Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in huzurunda, takatin dışında böyle bir olay zuhur ediyorsa, zamanımızda da böyle şeyler zuhur edebilir. Sahabe-i kiram Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in huzurunda edeplerinden öyle hareketsiz bir şekilde oturuyorlardı ki, onları görenler sanki üzerlerine kuş konmuşta o kuşları ürkütmemek için böyle hareketsiz olarak oturduklarını zannederlerdi. Ama Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bu üç sahabeye böyle buyurunca kendilerini tutamamışlar ve ayağa kalkarak tek ayak üzerinde dönmeye başlamışlardır.

Burada şunu bilmek lazımdır ki; cezbe haktır ve Allah-u Zülcelal tarafından kuluna verilen bir ikramdır.

Çünkü Allah-u Zülcelal bir ayet-i kerimede şöyle buyurmuştur:

“Allah dilediğini kendisine çeker.” (Şura; 13)

Yani bir kişi sohbet, zikir meclislerinde bulunduğu zaman Allah-u Zülcelal’in rahmeti, feyzi, bereketi onun kalbine gelir, gelen bu rahmete ve feyze dayanamayan kişi iradesinin dışında bağırma, ağlama, titreme gibi haller gösterir.

Demek ki zaman zaman sahabe-i kiram da söz ve fiil olarak diğer insanların anlayamayacakları ama Allah-u Zülcelal’in tecellisinden kaynaklanan haller zuhur etmiştir.

Cezbe hali aynı sıtmaya tutulmuş veya felçli bir kimsenin hali gibidir. Sıtmaya yakalanan bir kimse titremesine nasıl engel olamazsa cezbe haline giren bir kimsede aynı şekilde kendisine hakim olamaz.

Tabi ki en güzeli; insanın cezbeye hakim olmaya çalışmasıdır. Ancak buna takat getiremeyip cezbe haline düşerse kimse ona bir şey diyemez.Allah-u Zülcelal’in rahmetinin ağırlığına dayanmak kolay bir şey değildir. Onun için bu örneklere bakarak cezbe halinin islam dininin içinde olan bir olay olduğu anlaşılmaktadır.

Kaynak: Seyda Muhammed Konyevi K.S

Hanefi ve Şafi Mezhebine Göre Asrımız Meselelerine Fetvalar